Mô tả
Gạo Séng Cù được canh tác trên các vùng núi cao của Huyện Mường Khương, Lào Cai. Có nhiệt độ giao động trong khoảng 20-25 độ C. Đây là thứ gạo cổ truyền cũng là niềm tự hào của bà con dân tộc nơi đây. Gạo Séng Cù một năm chỉ có 2 vụ, vụ mùa và vụ chiêm, thu hoạch tháng 5-6 và tháng 10. Năng suất không cao nhưng bù lại gạo lại có hàm lượng dinh dưỡng (tinh bột, protein, vitamin và khoáng chất) cao gấp 3 lần các loại gạo thông thường.
Gạo Séng Cù xay xát theo phương thức truyền thống nên hạt gạo không trắng bóng như gạo thông thường, hạt dài và còn phù bụi cám. Khi nấu hạt cơm nở to, đều và ráo hạt, khi ăn thỉnh thoảng có gợn như gạo lứt, nhai ngọt, vị thơm. Đặc biệt, cơm để nguội ăn vẫn thơm và dẻo.
Nấu gạo Séng Cù cần lưu ý khi vo gạo không nên xát mạnh tay mà chỉ nên khuấy nhẹ tay, gạn nước nhằm loại trừ trấu. Đong nước theo tỉ lệ số bát gạo bằng số bát nước và thêm 1/2 bát. Ví dụ nấu 1 bát gạo 1,5 bát nước, tương tự 2 bát gạo sẽ đong 2,5 bát nước.
Không mở nắp nồi trong lúc nấu cho đến sau khi cơm sôi được 15 phút. Dù nấu cơm bằng nồi gang hay nồi cơm điện đều nên nấu bằng nước sôi, lúc này hạt cơm sẽ dẻo hơn, các chất dinh dưỡng ít bị mất hơn. Vì khi nấu bằng nước sôi, lớp ngoài của hạt gạo co lại, tạo lớp màng bảo vệ hạt gạo không bị nứt, vỡ. Nấu cơm bằng nước lạnh, hạt gạo sẽ trương nở ra, các chất dinh dưỡng cũng theo đó mà tan ra trong nước. Nếu nấu cơm bằng lửa, khi cơm sôi, nên cho nhỏ lửa, đậy vung để giữ nhiệt, tránh tiếp xúc với không khí – yếu tố phá hủy thêm các vitamin trong gạo. Với cách làm như vậy, lượng vitamin B1 được giữ lại sẽ nhiều hơn đến 30% so với cách nấu bằng nước lạnh.
Khi nấu cho thể thêm ít muối, dầu ăn (dầu ô liu, dầu mè hoặc dầu hướng dương) để cơm bóng ngon hơn và hạn chế dính, cháy ở đáy nồi. Sau khi nấu xong, nồi chuyển sang chế độ giữ ấm, lúc này có thể rút điện ra và để yên không mở nắp trong vòng 10-15 phút, giúp cơm khô bề mặt, chín đều và hạt cơm không bị dính vào thân nồi.
